آشنایی با شرکت تجاری و تفاوت آن با شرکت مدنی؟

در دنیای امروز که اقتصاد و تجارت نقشی محوری در توسعه و پیشرفت جوامع ایفا می‌کنند، شناخت و تفکیک میان شرکت‌ها امری ضروری به نظر می‌رسد.

 شرکت ها به دو دسته عمده شرکت های مدنی و شرکت تجاری تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو دسته شرکت ویژگی‌های خاص خود را دارند و در موضوعات حقوقی و تجاری تفاوت‌های عمده‌ای دارند.

در این مقاله به بررسی شرکت تجاری و تفاوت آن با شرکت مدنی خواهیم پرداخت.

 تعاریف و ویژگی‌های شرکت تجاری

شرکت تجاری، همانطور که از نامش پیداست، با هدف کسب سود و انجام فعالیت‌های تجاری تأسیس می‌شود. این نوع شرکت‌ها بر اساس قانون تجارت تعریف و تنظیم می‌شوند و ملزم به ثبت قانونی و رعایت مقررات خاصی هستند.

شرکت‌های تجاری می‌توانند با اشکال مختلفی همچون شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی و غیره به فعالیت بپردازند.

ویژگی‌های اصلی شرکت تجاری شامل شخصیت حقوقی مستقل، وجود سرمایه و شرکا، فعالیت بر اساس اهداف تجاری و اقتصادی، و الزام به ثبت رسمی نزد مراجع قانونی است.

شرکا در شرکت تجاری بر اساس میزان سرمایه‌گذاری خود سهام‌دار می‌شوند و در نتایج مالی شرکت نیز به همان نسبت سهیم خواهند بود. همچنین شرکت تجاری ملزم به ارائه گزارشات مالی و فعالیت‌های تجاری به مراجع مربوطه و سهام‌داران است.

پیشنهاد ویژه: ثبت شرکت فوری

ارکان تشکیل دهنده شرکت مدنی

شرکت مدنی، به عنوان یکی از انواع شرکت‌ها، جنبه‌های خاصی دارد که آن را از شرکت‌های تجاری متمایز می‌سازد.

شرکت مدنی بر اساس مشارکت شرکا در سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از اموال مشترک، بدون هدف اصلی کسب سود و منفعت مالی ایجاد می‌شود. در واقع شرکا در این نوع شرکت‌ها به دنبال اهدافی غیر از کسب سود تجاری هستند و بیشتر بر اساس نیازهای اجتماعی، فرهنگی یا خانوادگی گرد هم می‌آیند.

ارکان تشکیل‌دهنده شرکت مدنی عمدتاً شامل مشارکت واقعی و ارادی شرکا، وجود قرارداد شراکت، تعیین میزان سهم هر شریک و نحوه استفاده از اموال مشترک است.

شرکت مدنی نیاز به ثبت رسمی ندارد و بر اساس اعتماد و توافق میان شرکا اداره می‌شود. این نوع شرکت‌ها در فعالیت‌های خانوادگی، کاری و تعاونی‌های محلی کاربرد دارند و به دلیل ساختار ساده‌تر از نظر حقوقی، گزینه مناسبی برای فعالیت‌ های غیر انتفاعی و اجتماعی محسوب می‌شوند.

 

بیشتر بدانید: شرکت تعاونی چیست؟

مقایسه حقوقی شرکت تجاری و مدنی

تفاوت‌های عمده بین شرکت تجاری و شرکت مدنی بیشتر در ساختار حقوقی، هدف و نحوه فعالیت آنها نهفته است. شرکت تجاری با هدف کسب سود و فعالیت‌های اقتصادی تشکیل می‌شود و دارای شخصیت حقوقی مستقل است که آن را از مسئولیت‌های شخصی شرکا جدا می‌کند.

این نوع شرکت‌ها ملزم به رعایت قوانین و مقررات خاصی هستند و باید در قبال مراجع قانونی پاسخگو باشند.

از سوی دیگر، شرکت مدنی بیشتر بر مبنای اعتماد و توافق شخصی میان شرکا فعالیت می‌کند و نیازی به ثبت رسمی و رعایت محدودیت‌های قانونی ندارد.

اهداف شرکت مدنی عمدتاً غیرانتفاعی و اجتماعی است و شخصیت حقوقی مستقل ندارد، بنابراین تعهدات و مسئولیت‌های شرکت مستقیماً بر عهده شرکا قرار می‌گیرد.

با توجه به این تفاوت‌ها، انتخاب نوع شرکت بستگی به اهداف، نیازها و نوع فعالیت مدنظر دارد. برای کسب سود و فعالیت‌های تجاری بین‌المللی، شرکت تجاری گزینه مناسبی است، در حالی که برای فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی، شرکت مدنی پیشنهاد می‌شود.

انواع شرکت تجاری در نظام حقوقی ایران

شرکت‌های تجاری در ایران به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

این انواع شامل شرکت‌های سهامی عام و خاص، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت نسبی، شرکت مختلط سهامی و غیرسهامی و شرکت تعاونی تولید و مصرف می‌شود.

هر یک از این شرکت‌ها با توجه به نوع فعالیت، میزان سرمایه، مسئولیت اعضاء و سایر عوامل قانونی از نظر مقررات حقوقی و مالیاتی متفاوت هستند. شناخت دقیق و انتخاب صحیح نوع شرکت تجاری می‌تواند تأثیر بسزایی در موفقیت و پایداری کسب‌وکار داشته باشد.

 

تفاوت‌های مدیریتی بین شرکت تجاری و مدنی

تفاوت‌های مدیریتی میان شرکت‌های تجاری و مدنی از جمله مواردی است که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. در شرکت‌های تجاری، نظام مدیریتی معمولاً بر پایه تصمیم‌گیری‌های جمعی و بر اساس اساسنامه و قوانین حاکم بر شرکت‌های تجاری است.

این نوع شرکت‌ها عموماً نیازمند ساختار مدیریتی پیچیده‌تر و منظمی هستند که شامل هیئت مدیره، مدیرعامل و ممکن است حتی کمیته‌ها و شوراهای مختلف دیگر شود.

در مقابل، مدیریت در شرکت‌های مدنی غالباً ساده‌تر و مبتنی بر توافقات خصوصی میان شرکاست. در این نوع شرکت‌ها به علت عدم نیاز به سازوکار پیچیده نهادی و قانونی، تصمیم‌گیری‌ها و اداره امور روزمره به شیوه‌ای شخصی‌تر و توافقی‌تر صورت می‌گیرد.

این موضوع می‌تواند انعطاف‌پذیری بیشتری در تصمیم‌گیری‌ها به همراه داشته باشد، اما ممکن است با مشکلاتی از قبیل عدم شفافیت در امور مالی و اجرایی مواجه شوند.

 

سخن پایانی

در نهایت، فهم صحیح از تفاوت‌ها و تشابهات شرکت‌های تجاری و مدنی می‌تواند به شفاف‌سازی وظایف و مسئولیت‌های اعضاء و همچنین تعیین صحیح مسیر حقوقی و کاری آن‌ها کمک کند.

انتخاب نادرست نوع شرکت و یا ناآگاهی از جزئیات مدیریتی و قانونی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. از این‌رو، مشاوره با کارشناسان حقوقی و اقتصادی، قبل از هر اقدام جدی، توصیه می‌شود.

سوالات متداول